‘Meer sekswerkers dan ooit willen uitstappen’

Dit artikel verscheen eerder in Den Haag Centraal. Tekst door: Maja Landeweer.

"Dertig prostituees zijn het afgelopen jaar via het zogenaamde ‘uitstapprogramma’ ook daadwerkelijk gestopt en vele tientallen zijn eraan begonnen. Drie keer zoveel als normaal", zegt Mariska, maatschappelijk werker bij Stichting De Haven. Daarvoor hadden de vrouwen verschillende redenen. “Twee keer lag het werk stil door een lange lockdown. In die periode van rust hadden vrouwen soms eindelijk tijd om stil te staan bij hun dromen. Vaak is daar geen ruimte voor, zijn ze aan het overleven. Dan zijn ze alleen maar bezig met genoeg verdienen om te eten en de huur te betalen.” Andere vrouwen kwamen niet in aanmerking voor inkomenscompensatie, of kwamen er niet mee uit vanwege hoge huren. “Zij wilden zo snel mogelijk weer aan de slag in een sector die wél doordraaide.”

Het gevolg is dat het hulpteam van De Haven – negen vaste mensen en zo’n veertig vrijwilligers – alle zeilen moet bijzetten. Het nieuwe, grote inloopkantoor aan de Hooftskade komt dan ook als geroepen, vertelt directeur Eva. De stichting, die 25 jaar bestaat, zat al die tijd aan het Groenewegje, vlak bij de prostitutie in de Doubletstraat. “Fijn dichtbij voor de vrouwen, maar we pasten er echt niet meer in.” Naast een multifunctionele ruimte voor onder meer ontmoetingsdiners en taallessen, zijn er aparte kamertjes waar de vrouwen, transgenders en een enkele man in beslotenheid hun verhaal kunnen doen.

Huiselijk
Veel cliënten schamen zich, weet maatschappelijk werker Mariska. “Het inloopkantoor moet beschut voelen, als een warme deken.” Om die reden kom je binnen in de keuken. “Vrijwilligers staan hier vaak te koken, heel huiselijk. Dan zie je een vrouw timide binnenkomen, om even later de pollepel over te nemen en te laten zien hoe je dat gerecht nóg lekkerder maakt. Zo’n vrouw schiet dan even uit de stressmodus.” De vrijwilligers roeren geregeld in de potten en pannen, omdat ze samen eten. Een must, zegt de directeur, om hun ei kwijt te kunnen. “Onze vrijwilligers staan stevig in hun schoenen, daar zijn ze op geselecteerd, maar ze krijgen heel heftige verhalen te horen. 93 procent van de sekswerkers heeft te maken met sociaal-emotioneel geweld, bijna 80 procent met seksueel geweld.” Aan de buitenkant verraadt niks dat binnen de emoties hoog kunnen oplopen. De zwarte gevel is volstrekt anoniem, er staat nergens een bordje. Het nieuwe kantoor – gefinancierd met donaties – is sereen ingericht: aardse tinten, zacht licht en nergens frutsels. In de binnentuin met twee knusse picknickbanken groeit een roos.

Meerdere keren per week gaan de vrijwilligers naar ‘de straat’. Ze vragen de vrouwen hoe het met hen is. Week in, week uit. Ze leren elkaar kennen en er ontstaat vertrouwen. Uiteindelijk durven de vrouwen, die vaak tot hun nek in de financiële en emotionele ellende zitten, zich te melden. Het benaderen van de vrouwen gebeurt ook online, omdat veel prostitutie plaatsvindt vanuit hotels, huizen en auto’s.

Schulden
Prostitueren de meesten zich uit vrije wil? Dat durft Eva ‘niet zo hard te zeggen’. Maar: “Er is vaak geen keuze. Velen komen uit Thailand, Bulgarije, Roemenië en Latijns-Amerika. Ze zijn naar Nederland gekomen om geld te verdienen voor hun familie. Of ze hebben schulden. Ze spreken de taal niet en leven geïsoleerd. Soms zijn ze plan dit een halfjaar te doen tot de schuld is afbetaald. Maar starten is makkelijker dan stoppen.” De Haven hielp tot nu toe honderden vrouwen met uitstappen en duizenden met advies, bijvoorbeeld met belastingen. Het speciale uitstapprogramma draait sinds 2014. Eva: “Het draait om integratie, opleiding, inkomen en huisvesting. Zonder die basis kun je niet stoppen.” Dus helpt De Haven ook met het aanvragen van een uitkering of het vinden van ander werk. Huisvesting is wel een heikel punt. “Er is een schrijnend tekort aan woningen, het is zo jammer dat dit het uitstappen vaak belemmert. De vrouwen zouden urgentie moeten krijgen bij de toewijzing van sociale huurwoningen, zodat ze écht een keuze krijgen om het sekswerk wel of niet te doen.” Als geslaagd voorbeeld herinnert Eva zich een Thaise vrouw, die het uiteindelijk gelukt is te stoppen. “Zij werkt nu met mensen met een verstandelijke beperking. De jobcoach die haar opzocht in haar nieuwe werk herkende haar niet terug, ze was daar zó zelfverzekerd bezig. Heel mooi.”